De zomer staat voor de deur en dat betekent de start van een nieuwe reeks blogs Stad in Beeld. Met het thema ‘Summer in the City’ lichten we de aankomende tien weken elke week een fotograaf of kunstenaar uit die op zijn of haar manier de zomer in de stad heeft vastgelegd, of je gewoon een heerlijk zomers gevoel geeft. Deze week: Bas Losekoot fotografeert in zijn Urban Millennium project mensen in drukke megasteden. Wat blijkt? Door de drukte in de stad ontstaat een soort universele stadsmens die z’n anonimiteit als zelfbescherming inzet.
Door: Willemijn Oosterhof
De stadsmens gedraagt zich overal hetzelfde
New York, São Paulo, Seoul, Lagos of Hong Kong: behoorlijk verschillende steden toch? Ondanks de vele verschillen van deze steden, komen ze toch op één groot punt overeen: het is dé habitat van de stadsmens. De heterogeniteit, de densiteit en de drukte van het leven in de stad zorgen ervoor dat inwoners van steden zich op vergelijkbare manieren beginnen te gedragen. De foto’s van Bas Losekoot lijken op het eerste gezicht wellicht dan ook individuele portretten, maar zodra je beter kijkt zie je eigenlijk vooral een universeel masker van de stadsmens die continue in een drukke publieke ruimte moet laveren, zoals Tracy Metz beschreef in NRC.
In deze blogserie zie je de foto’s van Lagos, één van negen steden die Bas Losekoot bezocht. Lees hieronder zijn ervaringen:
Lagos: snelkookpan van emotie
“Lagos behoort tot de grootste steden ter wereld, maar tegelijkertijd is er relatief weinig over bekend. Het was lang de snelst groeiende stad van het Afrikaanse continent en in 2050 zou het wel eens de derde grootste stad ter wereld kunnen worden. Terwijl het land vaak negatief in het nieuws is vanwege Boko Haram en de heersende corruptie problematiek, is er weinig tot geen beeldvorming van het alledaagse leven op straat.
Dit foto-essay is onderdeel van mijn Urban Millennium project waarin ik de gevolgen van densiteit op het straatleven probeer vast te leggen in de drukste steden ter wereld. Het project omvat de steden: New York, São Paulo, Seoul, Mumbai, Hong Kong, London, Istanbul en Mexico City.
Lagos was overduidelijk de moeilijkste stad van het project om in te werken, maar tegelijkertijd ook de meest interessante. Lagos Island, waar ik de meeste van de beelden gemaakt heb, is een ware snelkookpan van menselijke expressie en emotie. Het straatleven lijkt een aaneenschakeling van ontmoetingen in microseconden.”
Familiar strangers: elkaar herkennen maar niet kennen
“Het concept ‘vreemdeling’ lijkt in Lagos te worden heruitgevonden. Ik zou haar inwoners graag willen omschrijven als “familiar strangers” ofwel bekende vreemdelingen. Lagos is absoluut een megastad, maar op microniveau functioneert het sociaal gezien als in een dorp. In het centrum lijken de codes van de oorspronkelijke stammen te gelden en in de straten lijkt iedereen een bekende van elkaar. Voetgangers zijn in Lagos vaak mensen die elkaar niet kennen, maar wel hérkennen.
Ik heb geprobeerd spanningen vast te leggen die we allemaal ervaren zodra we drukke publieke ruimtes betreden. Het zijn universele emoties die soms verborgen lijken te zijn achter een masker van zelfbescherming. Ik ben geïnteresseerd in de letterlijke en figuurlijke ruimte tussen mensen. Wanneer ervaren we een mate van isolatie of vervreemding van elkaar, en wanneer een juist een “wij gevoel”?”
De strijd om erbij te horen
“In de stad Lagos is de moderne versie van het eeuwenoude gevecht tussen mens en natuur, duidelijk zichtbaar. Daar waar we vroeger moesten rennen voor ons leven, lijken we nu te moeten rennen voor ons werk. George Simmel omschreef dit in zijn essay The Metropolis and Mental Life:
“It is decisive that city life has transformed the struggle with nature for livelihood into an inter-human struggle for gain, which here is not granted by nature but by other men”.
Het lijkt erop dat we niet meer rennen voor een levensbedreigende situatie maar voor het gevaar voor uitsluiting van een sociale groep. Het gevecht voor overleving blijft in principe nog steeds hetzelfde.”
Meer lezen?
Meer bijzondere beeldcolumns vind je in Stad in Beeld de ‘Summer in the City’ editie. In de serie ‘De stad door andere ogen‘ zie je de stad ook door ogen van kunstenaars en fotografen, maar ook vanuit het perspectief van water, voedsel of stilte bijvoorbeeld.