door Tracy Metz

Is een brug een soort dak? In zekere zin wel – ze maken deel uit van de opwaartse beweging van de stad, van de trend om van een verbinding een echte verblijfsplek te maken. Niet alleen een middel om van A naar V te komen, maar een openbare ruimte waar je onderweg iets beleeft, sterker nog, waar je wilt blijven hangen. Dat is wat architect Ben van Berkel van UNStudio voor ogen staat met de Knowledge Mile Parkbrug die hij voor een plek boven de Weesperstraat heeft ontworpen.

Artist’s impression van de Knowledge Mile Parkbrug van UN Studio

De brug als een verhoogd stuk stad heeft natuurlijk een lange geschiedenis. De middeleeuwse Ponte Vecchio van Florence is brug en marktplaats ineen. Het beste hedendaags voorbeeld is de High Line in New York. Deze spoorbrug uit de jaren dertig die de slachthuizen en vleesverwerkingsbedrijven van de Meatpacking District met elkaar verbond, is getransformeerd in een langgerekt park met fraaie beplanting. Er lopen intussen meer mensen bovenop dan in de straten eronder.

De nieuwste uitbreiding van de High Line in New York, maart 2020

Het doet me denken aan een uitspraak van de Newyorkse criticus Michael Sorkin in zijn boek ‘Twenty Minutes in Manhattan’: “Imagine that our rooftops were parkland, that the area of ground occupied by building was, in effect, simply displaced upwards.” Lees hier de passage in het boek over het belang van daken voor de stad.

Garden Bridge in Londen

Vorostel voor de Garden Bridge van Thomas Heatherwick

Aanzienlijk minder succesvol was het plan van de Engelse ontwerper Thomas Heatherwick voor de Garden Bridge, een voetgangersverbinding over de Theems vol bomen en planten. Er kwam steeds meer verzet tegen het plan, met een verwachte prijskaartje van 53 miljoen pond, en toen bleek dat de brug regelmatig voor privé-events zouden worden afgesloten was het gedaan met de Garden Bridge.

Seoullo van MVRDV (foto Ossip van Duivenbode)

In Seoul heeft het Nederlandse bureau MVRDV in 2017 van een oud stuk snelweg van een kilometer lang een skygarden gemaakt, op een hoogte van 17 meter. De weg werd in de jaren zeventig gebouwd als oost-west verbinding langs centraal station. In 2006 besloot de stad dat de constructie niet meer veilig was, maar in plaats van die te slopen werd een stuk van de weg – vergelijkbaar met de Highline – herbestemd als verhoogde groen verbinding in het hart van de stad. Behalve ruim 600 planten in potten bevatte het plan theehuizen, bloemenwinkels, straatmarkten, bibliotheken en kleine kassen.

Netwerk van loopbruggen

Begin maart presenteerde UNStudio – wereldberoemd geworden met de Erasmusbrug in Rotterdam – de nieuwste loot aan de stam, de Parkbrug. Die moet komen aan de Knowledge Mile, de nieuwe naam voor de Wibaut- en Weesperstraat die de kennis- en cultuurinstellingen daar verbindt. Deze sculpturale brug zal de onderdelen van de HvA-campus verbinden, over een vierbaansweg heen waar de 28.000 studenten dagelijks overheen moeten. “Het is meer landschap dan brug”, zegt Ben van Berkel in het kantoor van UNStudio, “een ‘netwerk van loopbruggen.” De planten – klimplanten, grassen, struiken en kleine boompjes – dragen bij aan de zuivering van de lucht in deze omgeving met veel autoverkeer.

De houten brug bestaat uit drie halve cirkels met bankjes, veel groen, een kunstroute, een lunchcafé, plek om te sporten en een buurtpodium voor kleine events. Allemaal functies die de brug tot een verblijfs- en ontmoetingsplek moet maken. Ook belangrijk: de onderkant van de houten brug moet ook mooi worden, er zullen immers meer mensen hem van onderen zien dan van boven.

Als alles volgens plan verloopt staat de Parkbrug er in 2025.