door Tracy Metz
Van diamant naar parel voor de stad. De oude Amsterdamse Diamantbeurs (1910) aan het Weesperplein is nu Capital C, het nieuwste centrum voor de hoofdstedelijke creatieve industrie. De C is van creativiteit én van carbon, koolstof, het mineraal waar diamanten uit bestaan. De werkplekken en event spaces in het toch al bijzondere gebouw zijn ook niet doorsnee: ze zijn door vijftien kunstenaars en ontwerpers ingericht.
Onder de glazen overkapping op het dak van Capital C vindt op 4 september de live talkshow Stadsleven plaats in samenwerking met het ROEF Festival over, jawel, ‘Het Dak Op’. Wat kunnen we met de spannendste onontgonnen ruimte van de stad?
Diamantbeurs van Gerrit van Arkel (1911) in oorspronkelijke staat
Initiatiefnemer van Capital C is media-ondernemer en kunstliefhebber Willem Sijthoff. “Het bedrijf zat over verschillende locaties verspreid en ik wilde ze bij elkaar brengen, in een centrum voor de creatieve industrie. In Amsterdam werken er wel 100.000 mensen in creatieve beroepen, van media tot reclame en design tot kunst. Maar ze werken allemaal versnipperd, terwijl ze veel van elkaar kunnen leren. Die disciplines bij elkaar brengen heeft meerwaarde.”
De Diamantbeurs kwam te koop: een rijksmonument met de juiste maat en een perfecte locatie. “Hier was begin vorige eeuw het hart van de diamantindustrie, dus een plek waar creativiteit, vakmanschap en ondernemerschap bij elkaar kwamen.” Sijthoff kocht het gebouw in 2015 samen met vastgoedman Cor Zadelhoff. Ze hadden al eerder samengewerkt aan het herontwikkelen van de Renaultgarage bij het Amstelstation, voor de krant FD, het radiostation BNR en café-restaurant Dauphine.
Tijdelijke noodverlichting
Het jaar daarop, in 2016, was curator Anne van der Zwaag op zoek naar een plek voor de eerste editie van haar tentoonstelling ‘Big Art’. Ze kende Willem Sijthoff al uit de kunstwereld. ,,Hij verzamelt zelf, hij is bestuurslid van de Rijksakademie, dus we hebben een gemeenschappelijke interesse.”
Het was snel beklonken: Big Art kwam in de intussen helemaal leeggestripte huls van Capital C. Er was niets, geen verwarming, geen elektra. Anne moest tijdelijke noodverlichting en brandvoorzieningen laten aanbrengen. Het kostte veel overredingskracht om van de gemeente een vergunning los te krijgen, maar uiteindelijk lukte het: de gemeente wilde natuurlijk óók het onbekende gebouw tot leven te brengen.
En dat lukte! Het was een onvergetelijke opening, ik weet het nog precies: ijskoud, iedereen liep met z’n jas aan te kleumen, maar juist dat rauwe maakte indruk – alsof de kunst meer betekende omdat we er wat voor over moesten hebben. Big Art was op de zesde, op de begane grond stelde een aantal verzamelaars werk tentoon uit hun eigen collectie – onder wie Willem Sijthoff zelf.
Na deze spetterende kennismaking in 2016 ging het gebouw voor jaren dicht, voor een ingrijpende verbouwing. Pas in 2019 konden de eerste bedrijven erin trekken, waaronder die van Sijthoff zelf. De nieuwste gebruiker wordt de Engelste tv-zender BBC, met een kantoor voor 10 tot 15 mensen.
Verf uit een brandblusser
Kunstwerk van Rutger de Vries in het trappenhuis van Capital C
Met fraaie architectuur heb je niet meteen een smaakmakend interieur. Als vervolg op Big Art vroeg Sijthoff Anne van der Zwaag daarover mee te denken. Daar kwam een voorstel uit om 15 kunstenaars en ontwerpers verschillende ruimtes te laten inrichten, van het trappenhuis waar Rutger de Vries verf uit brandblussers langs de muren laat druipen, tot de klokkentoren die Erik Kessels vol klokken heeft gestopt, en de vergaderzaal waar Ineke Hans losse units voor ontwierp die stoel en bureau ineen zijn. Op het plein buiten komt een kunstwerk te staan van Gabriel Lester als een permanent landschap met zitobjecten.
Anne van der Zwaag bewondert wat Sijthoff in Capital C tot stand heeft gebracht. ,,Natuurlijk lopen onze belangen niet altijd gelijk op in zo’n project. Hij is ondernemer, hij heeft hier een enorme investering gedaan en er moet geld worden verdiend. Ik sta erin als curator en cultuurmaker, ík denk in het belang van de kunstenaars en ontwerpers. Maar dat ging altijd met wederzijds respect.” Sterker nog, hij is in haar ogen een voorbeeld voor ondernemers en de vastgoedwereld. “Welke ondernemer doet dat nou, vijftien kunstenaars en ontwerpers de ruimte geven? Het was een sprong in het diepe, maar daarmee creëer je echt iets unieks. Hij heeft gezien dat de investering zich in bijzonderheid terugbetaalt.”.
- Ontwerper van het glazen dak Rein Jansma van ZJA Architects schreef er een blog over in de vorm van een gedicht: https://www.stadsleven.nu/2020/08/14/diamantbeurs-wordt-capitalc/
- De volgende editie van Big Art wordt gehouden van 1-4 okt. op het Hembrugterrein in Zaandam.
- De klokketoren van Erik Kessels is sinds kort te huur: https://capitalc.amsterdam/meeting-rooms/the-clock-work
- Willem Sijthoff werd in het weekendblad PS van Het Parool geïnterviewd over zijn werk, zijn denken en over Capital C als ‘creatief clubhuis’: