door Tracy Metz

“Het dak is lang gezien als een eindpunt,” zegt Jan Rotmans, ,,een ding om regen en wind buiten te houden. Langzaam dringt door dat het een vertrekpunt is met legio mogelijkheden.”  Het perfecte motto voor het boek Het Rotterdamse Dakenboek: Nieuw gebruik van dak en stad van journalist en DakenDiva Esther Wienese. Rotmans, hoogleraar transitiekunde aan de Erasmus Universiteit, is een van de vele dak- en stadskenners die zij voor het boek heeft gesproken.

Van alle steden in Nederland heeft Rotterdam verreweg de meeste mogelijkheden, met ruim 18 miljoen vierkante meter aan dakoppervlak, waarvan 1 miljoen in het centrum. Nu al zijn daarvan 360.000 m2 groen, en er liggen al 168.000 m2 aan zonnepanelen. De gemeente is van plan om over 10 jaar, dus in 2030, 1 miljoen m2 aan daken in de binnenstad multifunctioneel te hebben ingericht. Verfrissend  zijn de verstandige opmerking van landschapsarchitect Dirk van Peijpe van het bureau De Urbanisten. Hij keert zich tegen ‘groene porno’ – de vele artist’s impressions van door groen overwoekerde gebouwen en steden – en kijkt liever naar het soort dak en de locatie. De wensen en mogelijkheden zijn immers heel anders in de haven dan in de binnenstad, in de negentiende-eeuwse wijk of de Vinex.

Het Rotterdams daklandschap in één beeld, door De Urbanisten

Dat daar al een hoop gebeurt, wordt duidelijk uit de vele gevarieerde voorbeelden in dit boek. Wienese groepeert ze in blauwe (bufferen van regenwater), groene (daktuinen en natuur), rode (wonen, werken, recreëren) en gele daken (opwekken van duurzame energie). Dat loopt uiteen van de Dakakkers bovenop het Schieblok, tot het dak van BP in Europoort, waar 2,5 miljoen kuub aarde het kantoor tegen eventuele ontploffingen moet beschermen. Van het woonblok dat architectenbureau Ibelings van Tilburg van de bovenop het warenhuis Ter Meulen wist te plaatsen, tot de yogalessen en filmvertoningen op het dak van hotel-brasserie Stroom.

De Jan Prinsschool, naast de Markthal (foto Marieke Odekerken)

Wienese is zelf als ‘DakenDiva’ betrokken bij een plan voor een tijdelijk ‘oasedak’ genaamd The Sound of Silence, op de parkeergarage Kiphof aan de Hoogstraat in Rotterdam. Tijdens het Eurovisie Songfestival 2020 zou dit een tegenhanger zijn voor alle reuring in de stad. Door Covid 19 ging het feest niet door. Volgend jaar krijgen het Songfestival een herkansing, maar ondertussen is zij met de gemeente en de stichting Rooftop Revolution bezig met de pilot ‘Wijkaanpak Daken’, om samen met omwonenden de mogelijkheid voor een permanent dakpark te onderzoeken.

Plan voor oasepark ‘Sound of Silence

Het boek sluit af met een doorkijk naar de toekomst. Die toekomst komt nabij: heel binnenkort kunnen we het dak van het nieuwe spiegelende depot voor Museum Boijmans door MVRDV ervaren. Maar climate resilience officer Arnoud Molenaar maakt de lezer attent op een toekomst die we liever niet willen meemaken: “vertical evacueren, dus omhoog naar de daken, dat is dé oplossing bij overstroming”.

Het boek bestel je hier: https://www.nai010.com/nl/publicaties/het-rotterdamse-dakenboek/245772. Je kunt ook met Esther mee op dakentour in Rotterdam: https://estherwienese.nl/hetdakop/